Τεχνική που αναπτύχθηκε κυρίως από τον Φραντς Λιστ (Franz Liszt), για να αποδώσει τις μεταβαλλόμενες διαθέσεις ενός προγραμματικού έργου. Με την τεχνική αυτή τα χαρακτηριστικά ενός θέματος (ρυθμός, μελωδία, τα διαστήματα που το αποτελούν κλπ.) αλλάζουν, «μεταμορφώνονται», καθώς εξελίσσεται το μουσικό έργο, με αποτέλεσμα να υπάρχει ποικιλία αλλά και θεματική ενότητα, δύο από τις βασικές αρχές σύνθεσης στη Ρομαντική περίοδο.