Ηχόχρωμα
Ηχόχρωμα
Με τον όρο ηχόχρωμα (ή χροιά ή χρώμα) χαρακτηρίζουμε την ποιότητα του ήχου ενός οργάνου ή της φωνής. Το ηχόχρωμα μας δίνει τη δυνατότητα να ξεχωριζουμε τα διάφορα όργανα μεταξύ τους. Κανείς δεν θα δυσκολευτεί να ξεχωρίσει το ηχόχρωμα μιας τρομπέτας, ενός φλάουτου και ενός βιολιού, ακόμα και αν παίζουν τον ίδιο φθόγγο στην ίδια ένταση. Οι περισσότεροι ήχοι που ακούμε είναι σύνθετοι. Το ηχόχρωμα εξαρτάται από τη σύνθεση των παλμικών κινήσεων.Τι είναι οι αρμονικοί; Όταν ακούμε ένα φθόγγο, για παράδειγμα ένα ντο, παιγμένο από ένα βιολί, ακούμε στην πραγματικότητα ένα σύνολο ήχων. Γιατί η χορδή που τίθεται σε παλμική κίνηση δεν πάλλεται μόνο σ’ όλο της το μήκος (δηλαδή ολόκληρη), αλλά ταυτόχρονα και στα δύο μισά της, στα τρία τρίτα της, στα τέσσερα τέταρτά της κ.ο.κ. Καθένα από αυτά τα μέρη, καθώς πάλλεται, παράγει και αυτό έναν ήχο. Ο ήχος που αναγνωρίζουμε σαν ντο είναι ο ισχυρότερος και είναι αυτός που προέρχεται από τις ταλαντώσεις όλου του μήκους της χορδής (θεμέλιος ή βασικός φθόγγος). Οι δευτερεύοντες ήχοι που προέρχονται από τα μέρη της χορδής είναι ασθενέστεροι και ονομάζονται αρμονικοί. Οι αρμονικοί προσθέτουν εκφραστικότητα στους φθόγγους. Φθόγγοι χωρίς καθόλου αρμονικούς είναι ανέκφραστοι (καθαρός ήχος), σαν και αυτόν του τονοδότη (διαπασών). Τα βιολιά, για παράδειγμα, είναι πιο πλούσια σε αρμονικούς από τα φλάουτα, γι’ αυτό είναι πιο εκφραστικά. Τι είναι οι αρμονικοί; Όταν ακούμε ένα φθόγγο, για παράδειγμα ένα ντο, παιγμένο από ένα βιολί, ακούμε στην πραγματικότητα ένα σύνολο ήχων. Γιατί η χορδή που τίθεται σε παλμική κίνηση δεν πάλλεται μόνο σ’ όλο της το μήκος (δηλαδή ολόκληρη), αλλά ταυτόχρονα και στα δύο μισά της, στα τρία τρίτα της, στα τέσσερα τέταρτά της κ.ο.κ. Καθένα από αυτά τα μέρη, καθώς πάλλεται, παράγει και αυτό έναν ήχο. Ο ήχος που αναγνωρίζουμε σαν ντο είναι ο ισχυρότερος και είναι αυτός που προέρχεται από τις ταλαντώσεις όλου του μήκους της χορδής (θεμέλιος ή βασικός φθόγγος). Οι δευτερεύοντες ήχοι που προέρχονται από τα μέρη της χορδής είναι ασθενέστεροι και ονομάζονται αρμονικοί.
Η σειρά της αρμονικής στήλης, δηλαδή ενός βασικού φθόγγου (π.χ. του ντο) και των 15 πρώτων αρμονικών του:
Οι αρμονικοί προσθέτουν εκφραστικότητα στους φθόγγους. Φθόγγοι χωρίς καθόλου αρμονικούς είναι ανέκφραστοι (καθαρός ήχος), σαν και αυτόν του τονοδότη (διαπασών). Τα βιολιά, για παράδειγμα, είναι πιο πλούσια σε αρμονικούς από τα φλάουτα, γι’ αυτό είναι πιο εκφραστικά.
Παλλόμενη χορδή Η σειρά της αρμονικής στήλης, δηλαδή ενός βασικού φθόγγου (π.χ. του ντο) και των 15 πρώτων αρμονικών του |