Η κιθάρα έχει επίπεδη πλάτη και ηχείο σε σχήμα «οκταριού». Για να παράγει ήχο, ο κιθαριστής «τσιμπάει» τις χορδές με τα δάχτυλα του δεξιού του χεριού (ή με ειδικό πλήκτρο) και τις ταλαντώνει. Η κλασική κιθάρα έχει έξι χορδές. Η μουσική της έκταση πλησιάζει τις τέσσερις oκτάβες. Η ποιότητα του ηχοχρώματος ποικίλλει ανάλογα με τον τρόπο που προκαλούνται οι ταλαντώσεις των χορδών («τσίμπημα» με την άκρη των δαχτύλων, με το νύχι ή με πλήκτρο) και ανάλογα με τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται (βιμπράτο, τρέμολο, αρμονικοί κλπ.).

Όπως και στα έγχοδα με τόξο, ο εκτελεστής για να παράγει διαφορετικές νότες πιέζει τις χορδές σε διάφορα σημεία με τα δάκτυλα του αριστερού του χεριού, αυξομειώνοντας έτσι το μήκος τους. Η κιθάρα είναι όργανο με τάστα. Τάστα ονομάζονται τα μικρά παράλληλα χωρίσματα από μέταλλο, κόκαλο, ξύλο ή έντερα ζώου κ.ά., που στερεώνονται κάθετα στο βραχίονα ορισμένων εγχόρδων (όπως λαούτο, μαντολίνο, μπουζούκι κ.ά.), δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο καθορισμένες θέσεις για την τοποθέτηση των δακτύλων του αριστερού χεριού. Στα έγχορδα με τάστα παράγονται συγκεκριμένοι φθόγγοι και διαστήματα, περιορισμός που δεν ισχύει για τα έγχορδα χωρίς τάστα, στα οποία ο εκτελεστής «φτιάχνει» το φθόγγο με το αυτί, κινώντας το χέρι του ελεύθερα στο βραχίονα του οργάνου (όπως π.χ. στο βιολί).

Η κιθάρα δεν είναι μέλος της συμφωνικής ορχήστρας, συμμετέχει όμως σε εξαιρετικές περιπτώσεις, κυρίως σε έργα σύγχρονης μουσικής.

Η κιθάρα μαζί με το λαούτο ήρθαν στην Ισπανία από την Ασία με τους Άραβες, την εποχή του Μεσαίωνα. Από τα τέλη του 14ου αιώνα τα δύο όργανα διαδόθηκαν στην Ευρώπη και συνυπήρχαν για πολλά χρόνια. Επειδή η κιθάρα ήταν πιο εύκολη στο παίξιμο, χρησιμοποιούνταν κυρίως στη λαϊκή μουσική, ενώ το λαούτο στην έντεχνη. Μετά το 1600 η δημοτικότητα του λαούτου άρχισε να υποχωρεί, ενώ αντίθετα της κιθάρας δεν έσβησε ποτέ.

Η κιθάρα παραμένει πάντα το κύριο λαϊκό όργανο της Λατινικής Αμερικής, όπου την έφεραν οι Ισπανοί κατακτητές τον 16ο αιώνα και κατασκευάζεται σε διάφορες τοπικές παραλλαγές.

Το όνομα της κιθάρας συνδέεται με διάφορα αρχαία όργανα, κυρίως με την κιθάρα της αρχαίας Ελλάδας, η οποία όμως, όπως φαίνεται και στο σχέδιο, ανήκε σε διαφορετική οικογένεια οργάνων, την οικογένεια της λύρας.

Η πολύ δημοφιλής στα ροκ και ποπ συγκροτήματα ηλεκτρική κιθάρα, που βλέπετε στο σχέδιο, προέρχεται από την κλασική. Συνήθως δεν έχει ηχείο, και η αύξηση της έντασης ή η μετατροπή ενός ηχοχρώματος γίνεται με τη βοήθεια ηλεκτρονικών μηχανημάτων και ενισχυτών.

Στην ιστοσελίδα www.essentialvermeer.com/.../guitar_player μπορείς να δεις τον υπέροχο πίνακα «Η κιθαρίστρια» του Φλαμανδού ζωγράφου Γιαν Βερμέερ.